Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, lĩnh vực xuất nhập khẩu cũng được gia tăng một cách đáng kể. Do vậy mà số thuế thu được từ hoạt động này cũng dần tăng nhanh và có đóng góp quan trọng đối với nguồn ngân sách nhà nước. Trong bài viết ngày hôm nay Vina Accounting sẽ gửi tới bạn các thông tin chính liên quan tới thuế quan là gì. Đón đọc ngay nhé.
Thuế quan là gì?
Thuế quan là một loại thuế do cơ quan hải quan của một quốc gia thu đối với các loại hàng hóa xuất nhập khẩu đi qua cửa khẩu của quốc gia đó. Hiểu đơn giản thuế quan sẽ bao gồm 2 loại thuế là thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu.
Hàng nhập khẩu bị đánh thuế nhập khẩu, hàng xuất khẩu bị đánh thuế xuất khẩu. Thuế quan được xem là công cụ bảo hộ thương mại được nhiều quốc gia áp dụng trong lĩnh vực logistics bên cạnh hạn ngạch xuất nhập khẩu.
Những đối tượng nào cần chịu thuế quan?
Dưới đây là những đối tượng cần chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.
Theo điều 2 luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Điều 1 nghị định 87 thì đối tượng cần chịu thuế quan sẽ bao gồm:
- Các loại hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thông qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam.
- Các loại hàng hóa được đưa từ thị trường vào trong nước vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan đưa vào các khu vực thị trường trong nước.
Đối tượng cần nộp thuế xuất khẩu và nhập khẩu là các tổ chức, cá nhân có hành vi xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa thuộc diện chịu thuế. Để một tổ chức, cá nhân trở thành đối tượng nộp thuế cần thỏa mãn các dấu hiệu pháp lý sau:
- Tổ chức và cá nhân phải là người trực tiếp đưa hàng hóa thông qua biên giới Việt Nam bao gồm:
- Chủ hàng hóa xuất nhập khẩu.
- Tổ chức nhận ủy thác xuất khẩu và nhập khẩu.
- Cá nhân có hàng hóa xuất nhập khẩu trong khi xuất cảnh, gửi hoặc nhận hàng hóa thông qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam.
- Tổ chức và cá nhân có hành vi xuất khẩu, nhập khẩu cần phải là hành vi xuất khẩu, nhập khẩu hoàn tất.
- Hàng hóa trong hoạt động xuất khẩu cần phải được tiêu dùng trong thị trường nước ngoài, hàng hóa nhập khẩu cần phải được tiêu dùng ở thị trường trong nước.
Chú ý: Tư cách pháp lý của chủ thể không ảnh hưởng tới nghĩa vụ nộp thuế xuất nhập khẩu.
Thuế quan tại Việt Nam được phân loại như thế nào?
Hiện nay thuế quan tại Việt Nam sẽ được phân chia dựa trên nhiều yếu tố:
Theo đối tượng đánh thuế
- Thuế quan xuất khẩu
- Thuế quan nhập khẩu
- Thuế quan quá cảnh
Theo cách tính thuế
Thuế quan được tính theo giá trị của đơn hàng là tỷ lệ % thỏa thuận giữa các bên. Ví dụ như quy định mức thuế suất là 10% trên giá trị của CIF đối với hàng nhập khẩu, 5% trên giá FOB đối với các mặt hàng xuất khẩu.
Thuế quan tính theo trọng lượng và số lượng hàng hóa. Với cách tính thuế này thì thuế xuất nhập khẩu khó tính do có sự cập nhật thay đổi liên tục trên thị trường.
Theo mức thuế
- Thuế quan tối thiểu
- Thuế quan tối đa
- Thuế quan ưu đãi
Theo mục đích
- Thuế quan tài chính
- Thuế quan bảo hộ
Vai trò và các chức năng của thuế quan là gì?
Thuế quan có vai trò điều tiết và kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa trong mỗi quốc gia. Khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu cần phụ thuộc vào sức tiêu thụ của mặt hàng và sức tiêu thụ thì lại cần phụ thuộc vào giá thành. Chính vì vậy mà việc tăng/ giảm giá cũng sẽ làm thay đổi mức độ cạnh tranh giữa từng sản phẩm.
Hải quan là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới giá cả hàng hóa thương mại. Mức thuế cao hay thấp đều sẽ ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh của hàng hóa nên thường sẽ gián tiếp điều tiết hoạt động xuất nhập khẩu thông qua thuế quan đối với các mặt hàng xuất nhập khẩu.
Thuế quan bảo vệ thị trường trong nước thông qua việc đánh thuế cao hơn so với các mặt hàng hóa nhập khẩu và cho phép các nhà sản xuất trong nước cạnh tranh với hàng hóa nhập với với giá thấp hơn. Đặc biệt thuế quan còn giúp các nhà sản xuất chưa có quá nhiều kinh nghiệm có thêm thời gian để phát triển và tạo ra các khoản lợi nhuận. Từ đó có sức cạnh tranh với hàng nhập khẩu trong tương lai.
Các doanh nghiệp còn non trẻ thường đưa ra mức chi phí ban đầu khá cao, các doanh nghiệp này dễ bị bóp nghẹt khi hàng nhập khẩu được đưa vào trong thị trường Việt.
Thuế quan giúp gia tăng ngân sách nhà nước với chi phí thấp hơn nhiều loại thuế tiêu thụ. Thuế nhập khẩu có tác dụng giảm bất tình trạng thất nghiệp, do hàng nhập khẩu thay thế khi thuế cao nên mở mang sản xuất, tạo thêm việc làm cho người lao động trong nước.
Mục đích của việc thu thuế quan là gì?
Việc thu thuế nhập khẩu có thể được sử dụng như một biện pháp phòng vệ thương mại.
- Giúp giảm nhập khẩu bằng cách làm cho chúng đắt hơn so với các sản phẩm thay thế trong nước, do đó giảm thâm hụt thương mại.
- Chống bán phá giá bằng cách gia tăng giá nhập khẩu của các mặt hằng bị bán phá giá xuất hiện trên thị trường.
- Đáp trả lại việc các nước khác áp đặt hàng hóa rào thuế quan đối với hàng hóa xuất khẩu từ nước họ. Đặc biệt là trong giai đoạn chiến tranh thương mại.
- Bảo hộ các ngành sản xuất then chốt như nông nghiệp, được thực hiện bởi các chính sách hải quan của EU trong Chính sách nông nghiệp.
- Bảo vệ các ngành công nghiệp mới phát triển trong nước cho tới khi đủ mạnh để cạnh tranh công bằng với các sản phẩm trên thị trường quốc tế.
Bên cạnh đó thuế xuất khẩu còn có thể sử dụng để:
Xuất khẩu giảm khi chính phủ cấm xuất khẩu các mặt hàng tiêu tốn tài nguyên khan hiếm, làm cạn kiệt hoặc quan trọng đối với an toàn thực phẩm hoặc an ninh quốc gia.
- Thuế xuất nhập khẩu còn được sử dụng để gia tăng nguồn thu ngân sách.
- Thuế nhập khẩu của nước ngoài có thể được giảm nếu như bị phát hiện nhằm mục đích phòng vệ thương mại.
Ảnh hưởng của thuế quan đối với thị trường trong nước
Các tác động của thuế quan vừa mang lại sự tích cực nhưng cũng còn tồn tại một vài mặt tiêu cực như sau:
- Thuế quan có thể bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh ngoài nước bằng cách gia tăng bán hàng hóa nhập khẩu.
- Mang tới nguồn doanh thu đáng kể cho chính phủ.
- Do chịu thuế quan nên giá các mặt hàng nhập khẩu trong nước cũng có dấu hiệu tăng theo. Điều này vô hình chung làm ảnh hưởng tới khả năng mua hàng nhập khẩu của người dân đang sinh sống tại quốc gia đó.
- Áp dụng thuế quan cũng làm giảm hiệu quả chung của toàn bộ nền kinh tế đất nước. Bởi vì qua thuế quan cũng khuyến khích các công ty trong nước sản xuất các sản phẩm này. Trên lý thuyết thì nó có thể sản xuất hiệu quả cao hơn nước ngoài.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ các thông tin mà Vina Accounting muốn gửi tới bạn giúp giải đáp vấn đề thuế quan là gì. Mong rằng thông qua bài viết ngắn gọn này thì bạn đã có cái nhìn tổng quan nhất về loại thuế này cũng như nắm được vai trò của thuế quan đối với ngân sách nhà nước.
Xem thêm:
