Thuế có vai trò gì được xem xét trên chi tiêu của Nhà nước vì lợi ích chung của cộng đồng. Đây là một khoản thu bắt buộc và là nghĩa vụ đối với các cá nhân và tổ chức. Việc đóng và thu thuế sẽ dựa trên các quy định của luật thuế hiện hành. Vậy thuế là gì, có vai trò gì và có mấy loại thuế? Trong bài viết, Vina Accounting sẽ giúp các bạn giải đáp các vấn đề này.
Thuế là gì?
Trước khi tìm hiểu thuế có vai trò gì thì ta cần biết khái niệm về thuế. Hiện nay trên thế giới và cả Việt Nam đều không có khái niệm thống nhất về thuế. Dẫu rằng, khởi nguồn của thuế là từ thời Ai Cập cổ đại vào khoảng năm 3000 – 2900 TCN.
Từ lý giải của các nhà kinh tế, có thể hiểu thuế là một khoản thu bắt buộc và không bồi hoàn trực tiếp. Khoản thu này sẽ được chuyển vào Ngân sách nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu vì lợi ích cộng đồng. Đối tượng nộp thuế được xác định dựa trên các quy định của pháp luật ở từng loại thuế.
Tùy vào từng quốc gia mà sẽ có sự khác biệt về loại thuế và đối tượng áp dụng và mức đóng thuế. Cũng như thuế có vai trò gì sẽ có sự khác biệt nhất định ở mỗi quốc gia. Về cơ bản thì thuế sẽ gồm có 3 phân loại thuế như sau:
Phân loại 1: Thuế theo hình thức thu
- Thuế trực thu – Tính trực tiếp vào khoản thu nhập hay lợi ích thu được từ các tổ chức và cá nhân. Ví dụ: thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế nhượng quyền sở hữu đất,…
- Thuế gián thu – tính bằng cách cộng số thuế vào giá bán (Áp dụng cho các thương nhân, doanh nghiệp sản xuất và người cung cấp dịch vụ). Ví dụ: thuế giá trị gia tăng (GTGT/ VAT), thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt,…
Phân loại 2: Thuế theo tính chất hành chính
- Thuế nhà nước/ quốc gia – nộp vào ngân sách nhà nước (Trung ương)
- Thuế địa phương – nộp vào ngân sách địa phương (chính quyền địa phương)
Phân loại 3: Thuế theo tính chất kinh tế
- Kinh tế bị đánh thuế: thuế đánh vào – tài sản tiêu dùng, thu nhập, doanh nghiệp, tài sản
- Tác nhân kinh tế chịu thuế: thuế đánh vào doanh nghiệp – thuế TNCN, lệ phí môn bài, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế đánh vào sản phẩm,…
- Thuế theo lĩnh vực: Chia theo lĩnh vực kinh tế – bảo hiểm, bất động sản, tiết kiệm,…
Thuế có vai trò gì?
Đối với các cá nhân, tổ chức thì thuế là nghĩa vụ bắt buộc phải đóng. Vậy đối với nhà nước, thuế có vai trò gì? Hay thuế có vai trò gì đối với một quốc gia? Cùng lý giải 4 yếu tố dưới đây để biết thuế có vai trò gì nhé.
Giúp ổn định thị trường, công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế
Giúp ổn định thị trường, công cụ điều tiết vĩ mô là câu đáp án đầu tiên cho câu hỏi thuế có vai trò gì. Có thể nói, thuế là công cụ để điều tiết nền kinh tế vĩ mô của mỗi quốc gia. Qua đó, góp phần thực hiện kiểm kê, quản lý hướng dẫn theo hướng phát triển chung của kế hoạch nhà nước. Đồng thời khuyến khích phát triển sản xuất và mở rộng lưu thông giúp cân đối nền kinh tế quốc dân.
Tạo nguồn thu cho Ngân sách nhà nước
Tạo nguồn thu cho Ngân sách nhà nước là đáp án dễ nhận biết nhất cho câu hỏi thuế có vai trò gì. Nhà nước có thể hoạt động vững mạnh hay không đều phụ thuộc rất lớn vào nguồn thu thuế. Các vấn đề an sinh và phúc lợi xã hội cùng với hạ tầng, cơ sở vật chất công cộng cũng đều phụ thuộc vào khoản thu này.
Đảm bảo cơ cấu kinh tế, giúp phát triển theo đúng định hướng của nhà nước
Thuế giúp đảm bảo cơ cấu kinh tế chính là một trong những vai trò của thuế. Thông qua thuế, nhà nước có thể kích thích và hạn chế cung – cầu một cách linh hoạt. Qua đó, có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội. Đồng thời kích thích nguồn nhân lực tạo hiệu suất và chất lượng.
Góp phần đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội
Thuế có vai trò gì được xác định trên khả năng đảm bảo sự bình đẳng và công bằng xã hội. Cụ thể là giảm phân biệt tầng lớp trong xã hội và cân bằng khoảng cách giàu nghèo. Bằng cách đánh nhiều loại thuế cho người có thu nhập cao và trợ cấp hoặc cung cấp hàng hoá công cộng cho người có thu nhập thấp.
Các loại thuế theo quy định mới nhất 2023
Nếu bạn đã biết thuế có vai trò gì thì chắc chắn không thể không biết các loại thuế hiện nay. Nếu thuế có vai trò gì được xem xét dựa trên lợi ích chung của cộng đồng thì các phân loại thuế cũng tương tự thế. Vậy các loại thuế theo quy định mới nhất 2023 là gì?
Thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân viết tắt là TNCN thuộc phân loại thuế trực thu. Đối tượng áp dụng cho loại thuế này là người có thu nhập vượt mức khởi điểm theo quy định. Khoản thu từ thuế TNCN được chính phủ sử dụng để thu thập nguồn tài chính. Nhằm phục vụ cho các chính sách kinh tế – xã hội và cung cấp các dịch vụ cho lợi ích cộng đồng.
Thuế thu nhập doanh nghiệp
Thuế thu nhập doanh nghiệp viết tắt là TNDN thuộc phân loại thuế trực thu. Loại thuế này được xác định dựa trên tổng thu nhập của một doanh nghiệp. Áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp bao gồm: tập đoàn, tổ chức phi lợi nhuận, doanh nghiệp tư nhân.
Thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt trong tiếng Anh có nghĩa là Special consumption tax và viết tắt là SCT. Khoản thu từ loại thuế này được dùng để giúp điều tiết nguồn cung là sản phẩm hoặc dịch vụ không có lợi đối với người tiêu dùng. Đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh thuộc đối tượng chịu thuế.
Thuế giá trị gia tăng
Thuế giá trị gia tăng được viết tắt là VAT hay còn gọi là thuế GTGT. Loại thuế này được xác định dựa trên khoản chênh lệch hoặc phát sinh tăng thêm của hàng hóa/ dịch vụ. Việc đánh thuế GTGT nhằm thu thập tài chính để thực hiện các chính sách kinh tế – xã hội. Đồng thời phục vụ chi tiêu cho các dịch vụ cộng đồng và phát triển kinh tế quốc gia.
Thuế sử dụng đất
Thuế sử dụng đất là một khoản thuế thu từ các chủ thể sử dụng đất. Mức đóng thuế sẽ được tính trên giá trị đất cùng nhiều yếu tố như vị trí, diện tích và mục đích sử dụng. Mục đích của khoản thu thuế này là dùng để tăng cường quản lý đất đai, tạo nguồn thu tài chính Nhà nước. Ngoài ra, còn giúp điều chỉnh mục đích sử dụng và khuyến khích sử dụng đất hiệu quả.
Thuế xuất nhập khẩu
Thuế xuất nhập khẩu được tính vào phân loại thuế trực thu. Đây là một loại thuế đánh vào các mặt hàng xuất khẩu và nhập khẩu. Vai trò của thuế xuất nhập khẩu là giảm thâm hụt cán cân thương mại. Đồng thời ngăn cản hành vi bán phá giá, dựng rào thuế quan và bảo hộ các lĩnh vực sản xuất trong nước như nông nghiệp.
Thuế tài nguyên
Thuế tài nguyên là một loại thuế gián thu được áp dụng cho các cá nhân/ tổ chức theo quy định có hoạt động khai thác tài nguyên. Có thể hiểu đơn giản thuế tài nguyên là số tiền phải nộp cho Nhà nước khi các đối tượng chịu thuế khai thác tài nguyên. Mục đích của loại thuế này là điều tiết hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Thuế bảo vệ môi trường
Thuế bảo vệ môi trường được tính vào phân loại thuế gián thu. Khoản thuế này áp dụng cho những hoạt động gây ảnh hưởng đến môi trường. Ngoài việc giúp tăng nguồn thu Nhà nước thì thuế bảo vệ môi trường còn giúp kích thích phát triển sản xuất, kinh doanh thân thiện với môi trường.
Lệ phí môn bài
Lệ phí môn bài hay thuế môn bài là một loại thuế mà các doanh nghiệp phải nộp vào đầu năm. Mức nộp thuế sẽ dựa trên số vốn đầu tư, vốn điều lệ hay doanh thu để tính. Bên cạnh việc tạo nguồn thu cho ngân sách thì còn được dùng làm cơ sở để thống kê các dữ liệu về doanh nghiệp, hộ kinh doanh và hợp tác xã.
Lệ phí trước bạ
Lệ phí trước bạ là khoản phí phải trả khi đăng ký quyền sở hữu hay quyền chuyển nhượng tài sản như xe, đất. Mức thu thuế sẽ được tính dựa trên giá trị tài sản theo quy định. Khoản thu thuế này được dùng để kiểm soát phương tiện lưu thông, đảm bảo an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.
Như vậy, thuế có vai trò gì sẽ được xác định dựa trên lợi ích chung của cộng đồng. Tùy vào từng loại thuế mà các khoản thu sẽ được phân bổ để phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ thuế có vai trò gì. Theo dõi Vinaaccounting.vn để biết thêm nhiều thông tin về các loại thuế ở nước ta nhé.
Xem thêm:
