Kế toán là một phần quan trọng trong quản lý tài chính của một doanh nghiệp, và việc áp dụng đúng các nguyên tắc kế toán là rất quan trọng. Để đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong việc ghi nhận các giao dịch tài chính, Vina Accounting sẽ giới thiệu những nguyên tắc kế toán cơ bản và cách ứng dụng trong bài viết đưới đây.
7 nguyên tắc kế toán cơ bản áp dụng cho doanh nghiệp của bạn
I. Giải mã khái niệm nguyên tắc kế toán
Nguyên tắc kế toán không phải là một khái niệm tĩnh, mà chúng luôn được cải tiến để đáp ứng sự phát triển kinh tế. Những nguyên tắc này đại diện cho chuẩn mực và quy ước được áp dụng thường xuyên trong quá trình hạch toán và lập báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
Việc tuân thủ các nguyên tắc kế toán giúp đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính. Ngoài ra, còn có nhiều loại nguyên tắc khác nhau tùy thuộc vào ngành nghề và quy định của từng quốc gia.
Nguyên tắc kế toán là đại diện cho chuẩn mực áp dụng trong quá trình hạch toán và lập báo cáo tài chính
II. 7 nguyên tắc kế toán cơ bản bạn cần nắm vững
Mọi tổ chức, bất kể quy mô, đều được hỗ trợ bởi 7 nguyên tắc kế toán cơ bản do luật kế toán ban hành. Những nguyên tắc này giúp cho việc ghi chép kế toán và lập báo cáo tài chính dễ dàng hơn bằng cách áp dụng các chuẩn mực và chế độ kế toán chung.
1. Accrual Basis – Cơ sở Dồn tích
Nguyên tắc cơ sở dồn tích (Accrual Basis) quy định rằng các nghiệp vụ tài chính liên quan đến tài sản, nợ phải trả, doanh thu và chi phí, nguồn vốn sở hữu, cũng như các nghiệp vụ kế toán khác phải được ghi chép kỹ lưỡng vào sổ kế toán ngay khi phát sinh. Việc ghi chép này không phải căn cứ vào thời điểm thực tế thu chi.
Khi các báo cáo tài chính được lập trên nguyên tắc cơ sở dồn tích, chúng ta có thể hiểu rõ tình hình tài chính của công ty ở quá khứ, hiện tại và tương lai. Điều này cho thấy rằng tất cả các giao dịch kinh tế của một doanh nghiệp đều phải được ghi chép vào sổ kế toán ngay lúc phát sinh, không chờ đợi thực tế thu chi.
Accrual Basis giúp hiểu rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp ngay khi phát sinh mà không căn cứ vào mức thu chi thực tế.
2. Going Concern – Hoạt động Liên tục
Nguyên tắc Going Concern yêu cầu các báo cáo tài chính phải dựa trên giả định rằng công ty sẽ tiếp tục hoạt động trong tương lai gần. Nếu sự thực khác với giả định này, báo cáo phải được lập trên cơ sở khác và giải thích rõ ràng về cơ sở mới đó.
Các khoản dự phòng chỉ được lập nếu cần thiết và phải tuân thủ nguyên tắc. Những khoản dự phòng này không được đánh giá cao hơn giá trị tài sản và thu nhập, và cũng không được đánh giá thấp hơn giá trị các khoản phải trả và chi phí.
Doanh thu và các khoản thu nhập chỉ được ghi nhận khi đã có bằng chứng về khả năng thu được lợi ích kinh tế, trong khi các chi phí phải được ghi nhận khi có chứng minh về khả năng phát sinh chi phí.
Going Concern hoạt động dựa trên giả định rằng công ty sẽ tiếp tục kinh doanh trong tương lai gần
3. Historical Cost – Nguyên tắc Giá gốc
Historical Cost là nguyên tắc quy định rằng tất cả các tài sản của công ty phải được ghi nhận với giá gốc, tức là là giá mà công ty phải chi trả để có được tài sản đó. Giá gốc này được tính dựa trên số tiền đã thanh toán, số tiền phải trả hoặc giá trị phù hợp của tài sản đó tại thời điểm ghi nhận.
Kế toán không được điều chỉnh giá gốc của tài sản nếu không có quy định cụ thể trong luật kế toán hay chuẩn mực kế toán. Chính vì vậy, giá trị của tài sản sẽ thay đổi theo thời gian nhưng kế toán chỉ ghi nhận giá trị đó tại thời điểm ghi nhận ban đầu.
Các báo cáo áp dụng Historical Cost thường ghi nhận tài sản với giá chi trả ban đầu, không điều chỉnh trừ khi có quy định
4. Matching Concept – Nguyên tắc Phù hợp
Đây là nguyên tắc yêu cầu cao về sự phù hợp giữa việc ghi nhận doanh thu và chi phí. Nếu một khoản doanh thu được ghi nhận, thì phải có một khoản chi phí tương ứng liên quan đến nó. Khoản chi phí này có thể là chi phí của kỳ trước hoặc chi phí liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
Việc ghi chép các khoản chi phí tương ứng với doanh thu trong kỳ phát sinh sẽ giúp công ty tính toán chính xác phần thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp, đây là cơ sở để tính thuế thu nhập mà doanh nghiệp cần phải nộp cho nhà nước.
Các báo cáo áp dụng Matching Concept thường dùng để tính toán thuế và lợi nhuận trong cùng kỳ
5. Consistency – Nguyên tắc Nhất quán
Sự nhất quán trong cách thực hiện kế toán trong một kỳ kế toán là điều cần thiết trong quá trình thực hiện nguyên tắc này. Công ty phải đảm bảo rằng cùng một chính sách và phương pháp kế toán được áp dụng trong toàn bộ kỳ kế toán.
Nếu có bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến chính sách hoặc phương pháp kế toán, doanh nghiệp phải bổ sung các thông tin này trong báo cáo giải trình, giải thích lý do và tác động của thay đổi đó.
Consistency yêu cầu cùng một phương pháp kế toán được áp dụng trong toàn bộ kỳ kế toán và báo cáo giải trình nếu có sự thay đổi
6. Prudence Concept – Nguyên tắc Thận trọng
Nguyên tắc thận trọng yêu cầu kế toán viên phải thận trọng và cân nhắc kỹ lưỡng khi đưa ra những ước tính kế toán trong những tình huống không chắc chắn. Những khoản dự phòng được đưa ra không được quá lớn, và không nên đánh giá giá trị của tài sản hay thu nhập quá cao hoặc quá thấp.
Chỉ khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu lợi kinh tế, thì doanh thu và thu nhập mới được ghi nhận. Tương tự, khi ghi nhận chi phí cũng phải có bằng chứng về khả năng phát sinh. Kế toán viên cũng phải giải trình lý do và tác động của các thay đổi chính sách và phương pháp kế toán trong báo cáo tài chính.
Prudence Concept đòi hỏi sự cẩn trọng ở kế toán viên khi đưa ra những ước tính kế toán để giảm thiểu sai sót và rủi ro
7. Materiality Concept – Nguyên tắc Trọng yếu
Nguyên tắc tính trọng yếu yêu cầu kế toán viên phải đánh giá và xem xét kỹ lưỡng độ quan trọng của thông tin dựa trên độ lớn và tính chất của thông tin, cũng như những sai sót trong hoàn cảnh cụ thể.
Nếu có thông tin bị thiếu hoặc không chính xác, điều này có thể dẫn đến sai lệch trong báo cáo tài chính. Việc xác định tính trọng yếu của thông tin phải được thực hiện cẩn thận, bao gồm cả các phương diện định lượng và định tính.
Materiality Concept đánh giá và xem xét kỹ lưỡng độ quan trọng của thông tin dựa trên độ lớn và tính chất của thông tin
Vina Accounting hy vọng rằng các công ty sẽ áp dụng đúng và hợp lý các nguyên tắc kế toán cơ bản để đạt hiệu quả cao nhất trong quá trình kinh doanh và lập báo cáo tài chính. Nếu bạn đang trải nghiệm dịch vụ kế toán trọn gói, uy tín và chuyên nghiệp để hỗ trợ cho doanh nghiệp của bạn, hãy gọi ngay đến số 0901 22 73 88 để nhận tư vấn chi tiết hoặc tham khảo thêm thông tin tại website vinaaccounting.vn
