Kiểm toán báo cáo tài chính đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hoạt động phát triển của các doanh nghiệp. Thế thực chất kiểm toán báo cáo tài chính là gì? Quy trình thực hiện kiểm tra báo cáo tài ra sao? Cùng Vina Accounting tìm hiểu ngay sau bài viết dưới đây nhé!
Khái niệm về kiểm toán báo cáo tài chính
Kiểm toán báo tài chính là công tác kiểm tra và xác nhận về tính chính xác, trung thực của số liệu, tài liệu kế toán và báo cáo tài chính của các đơn vị kế toán. Mục đích của kiểm toán báo cáo tài chính đó là phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu sử dụng các thông tin trên bản báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Trong đó, hệ thống chuẩn mực kiểm toán, kế toán chính là thước đo đánh giá kiểm toán báo cáo tài chính.
Hầu hết các công tác kiểm toán báo cáo tài chính thường sẽ do các doanh nghiệp kiểm toán đảm nhận, phục vụ cho nhu cầu của nhà quản lý, ngân hàng, chính phủ, nhà đầu tư… Cụ thể:
- Đối với các nhà quản lý: Chỉ cho họ thấy những sai sót đang mắc phải, để khắc phục và nâng cao chất lượng thông tin tài chính của tổ chức.
- Đối với ngân hàng hoặc các nhà đầu tư: Giúp họ xem xét lại việc vay vốn, dựa trên tình trạng hoạt động thực tế của doanh nghiệp.
Kiểm toán báo cáo tài chính có vai trò gì?
Kiểm toán báo cáo tài chính không chỉ đóng vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn phát huy “giá trị” cốt lõi của mình đối với nhiều đối tượng khác như: Cổ đông, cơ quan thuế, nhà đầu tư và bản thân người quản lý. Cụ thể:
Đối với chủ doanh nghiệp
Đưa ra được các định hướng để khắc phục tồn tại, nâng cao hiệu quả kinh doanh trong những kỳ báo cáo tiếp đó.
Đối với ngân hàng, cổ đông
Hỗ trợ nhà đầu tư, cổ đông có cái nhìn tổng quan về:
- Tình hình kinh doanh của các công ty, doanh nghiệp và tổ chức.
- Nhìn nhận lại số vốn đầu tư được sử dụng có thực sự hiệu quả hay không?
- Tình hình tài chính của doanh nghiệp đang diễn ra như thế nào? Khả năng hoàn trả/ sinh như nào?
Đối với cơ quan thuế
Vai trò hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính đối với cơ quan thuế giúp đơn vị này tính toán và thu thuế một cách chính xác, đầy đủ.
Đối với các doanh nghiệp được kiểm toán
Đánh giá xem báo cáo tài chính có thực sự phù hợp với nguyên tắc, chuẩn mực kế toán đang hiện hành chưa.
Nhìn chung, kiểm toán báo cáo tài chính giúp gia tăng độ tin cậy của người đọc đối với báo cáo tài chính. Đồng thời, cũng nêu ra những tồn đọng của doanh nghiệp, để từ đó nhà quản lý có được những định hướng cụ thể hơn và khắc phục vấn đề đó.
Đồng thời, báo cáo tài chính cũng giúp nâng cao chất lượng nhân sự kế toán cũng như các thông tin tài chính được kiểm toán của doanh nghiệp.
Tổng hợp chi tiết quy trình kiểm soát báo cáo tài chính
Kiểm toán viên cần xây dựng quy trình kiểm toán cụ thể để thu thập đầy đủ những thông tin để làm căn cứ kết luận về tính trung thực của báo cáo tài chính. Thông thường, quy trình này sẽ bao gồm 3 bước: Lập kế hoạch – Kiểm toán – Tổng hợp, kết luận và hình thành ý kiến kiểm toán.
Lập ra kế hoạch kiểm toán báo cáo tài chính chi tiết
Các kiểm toán viên, công ty nên kiểm soát, lập kế hoạch kiểm toán cũng như mô tả rõ ràng các phạm vi dự kiến và cách thức để tiến hành kiểm toán. Bên cạnh đó, bản kế hoạch cũng cần đầy đủ và rõ ràng để làm cơ sở cho các bước kiểm toán tiếp theo.
Bắt đầu từ thư mời kiểm toán, kiểm toán sẽ tìm hiểu về khách hàng, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ. Tiếp đến, khi lập kế hoạch công ty kiểm toán cũng cần có sự chuẩn bị về phương tiện và nhân viên triển khai chương trình.
Bên cạnh đó, công ty kiểm toán và kiểm toán viên cũng nên nhận định và đánh giá các rủi ro nếu như có sai sót trọng yếu do nhầm lẫn ở cấp độ báo cáo tài chính hoặc cấp độ cơ sở.
Thực hiện quá trình kiểm toán báo cáo tài chính
Kiểm toán viên sẽ áp dụng phương pháp kỹ thuật phù hợp với từng đối tượng cụ thể để thu thập dữ liệu chính xác. Quá trình này thực chất là việc thực hiện một cách tích cực và chủ động các kế hoạch, chương trình kiểm toán nhằm đưa ra ý kiến về tính xác thực và hợp lý của báo cáo tài chính của công ty.
Đây là giai đoạn kiểm toán viên tiến hành các thủ tục kiểm soát, phân tích, kiểm tra chi tiết dựa trên kết quả đánh giá của hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng.
Tổng hợp và hình thành ý kiến
Sau khi phân tích và đánh giá, kiểm toán viên sẽ rút ra kết luận trong báo cáo kiểm toán hoặc hồ sơ kiểm toán.Một vài những công việc cụ thể cần thực hiện khi đánh giá sẽ bao gồm:
- Cân nhắc khoản nợ bất ngờ.
- Xem xét các vấn đề, sự kiện xảy ra sau ngày lập bảng cân đối kế toán.
- Xem xét mối quan tâm liên tục của đơn vị.
- Nhận thư giải trình của ban giám đốc, cổ đông (nếu có).
- Sau đó kiểm toán viên tổng hợp kết quả, lập báo cáo kiểm toán và giải quyết các sự cố (nếu có) phát sinh sau khi chuẩn bị. Kết quả có thể là: chấp nhận hoàn toàn hoặc không chấp nhận.
Đối tượng nào cần kiểm soát báo cáo tài chính
Theo đó, những doanh nghiệp nằm trong diện đối tượng bắt buộc cần phải kiểm toán báo cáo tài chính sẽ bao gồm:
- Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
- Các tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật tổ chức tín dụng, bao gồm chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam.
- Tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, doanh nghiệp tái bảo hiểm…
- Tổ chức phát hành, công ty đại chúng và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
- Các doanh nghiệp, tổ chức khác cần bắt buộc phải kiểm toán theo quy định của pháp luật có liên quan.
- Doanh nghiệp nhà nước, trừ các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật cần phải được kiểm toán đối với các báo cáo về tài chính hàng năm.
- Doanh nghiệp, tổ chức thực hiện các dự án quan trọng quốc gia, sử dụng vốn nhà nước, trừ những dự án trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật phải cần được kiểm toán đối với báo cáo quyết toán dự án hoàn thành.
- Tổ chức, doanh nghiệp mà các tập đoàn, tổng công ty nhà nước nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính phải được kiểm toán đối với báo cáo tài chính hàng năm.
- Doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam cần phải được kiểm toán đối với các báo cáo tài chính hàng năm.
Lời kết
Như vậy, Vina Accounting đã giải đáp với bạn kiểm toán báo cáo tài chính là gì? Cùng với đó là quy trình kiểm soát báo cáo tài chính chi tiết để bạn tham khảo. Hy vọng từ những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn kiểm toán báo cáo tài chính của công ty, doanh nghiệp hiệu quả.
Xem thêm:
