Hạn ngạch do chính phủ áp đặt nhằm mục đích giới hạn hàng hóa của một quốc gia về số lượng và giá trị. Vậy sử dụng hạn ngạch nhập khẩu là gì? Tại bài viết tổng hợp của Vina Accounting sẽ chỉ rõ cho bạn những ưu điểm và hạn chế của việc quản lý thương mại quốc tế bằng hạn ngạch nhập khẩu.
Hạn ngạch nhập khẩu là gì?
Những giới hạn do chính phủ đặt ra dành cho số lượng của một hàng hóa cụ thể có khả năng được nhập khẩu vào một quốc gia gọi là hạn ngạch nhập khẩu. Những hạn ngạch này được đưa ra để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước và hạn chế các rủi ro mà nhà sản xuất phải đối mặt. Điều này giúp cho thị trường nội địa của một quốc gia tránh được tình trạng tràn ngập hàng hóa nước ngoài, bởi chi phí sản xuất hàng hóa đó ở nước ngoài thấp hơn dẫn đến giá mua thấp hơn.
Bên cạnh đó, một số nhà sản xuất nước ngoài có thể cố tình bán một lượng lớn sản phẩm với giá thấp hơn, để đẩy các nhà sản xuất trong nước ra khỏi hoạt động kinh doanh. Bằng cách này, họ sẽ chiếm được toàn bộ thị trường nội địa và làm tê liệt các nhà cung cấp trong nước. Mặc dù hạn chế được tình trạng độc quyền thương mại, thế nhưng hạn ngạch lại có hại cho người tiêu dùng vì chúng cản trở khách hàng tiếp cận hàng hóa có giá cạnh tranh hơn so với cùng loại sản phẩm như thế trong nước.
Đồng thời, hạn ngạch sẽ làm giảm nhập khẩu, và giúp các nhà cung cấp trong nước hoạt động ổn định. Điều này đồng nghĩa với việc chúng bắt buộc người tiêu dùng phải trả giá cao hơn, giảm phúc lợi kinh tế và có thể dẫn đến việc các nước khác trả đũa bằng cách áp thuế lên các mặt hàng xuất khẩu của chúng ta.
Hạn ngạch nhập khẩu có ưu điểm gì?
Đối với xu thế toàn cầu hóa như hiện nay, việc trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia càng trở nên đa dạng. Việc đặt ra các hạn ngạch phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn cho cả hai bên nhập khẩu và xuất khẩu, cụ thể như sau:
- Là động lực cho các nhà sản xuất hàng hóa địa phương, duy trì khối lượng nhập khẩu không đổi ngay cả khi nhu cầu nguyên liệu nhập khẩu tăng.
- Làm giảm thâm hụt trong cán cân thanh toán trên sàn thương mại quốc tế, tiết kiệm ngoại hối nước nhà để chi tiêu thêm vào thời điểm khẩn cấp.
- Hạn ngạch có kết quả chắc chắn, chính xác và rõ ràng hơn. Đồng thời, nó cũng dễ áp đặt và thay đổi linh hoạt với nhu cầu thị trường biến đổi không ngừng.
Nhược điểm khi áp đặt hạn ngạch nhập khẩu
Cán bộ phụ trách cấp giấy phép có thể dễ bị hối lộ từ những kẻ cố ý làm rối loạn thị trường xuất nhập khẩu. Do đó, hạn ngạch nhập khẩu có thể gây ra tình trạng tham nhũng. Các đại lý được cấp giấy phép nhập khẩu có khuynh hướng tạo ra lợi thế độc quyền, điều này càng làm mất đi phúc lợi về giá cả đối với người tiêu dùng. Hạn ngạch xuất khẩu còn có khả năng bóp méo thương mại quốc tế vì hiệu ứng của nó mạnh mẽ hơn và bùng phát một cách tùy ý. Cuối cùng, dẫn đến các ảnh hưởng tiêu cực giữa nước ta và các nước có quan hệ thương mại xuất khẩu.
Mục đích của quản lý nhập khẩu bằng hạn ngạch là gì?
Mục tiêu chính và quan trọng nhất của việc quản lý các giao dịch nhập khẩu thông qua hạn ngạch là bảo vệ sự ổn định của thị trường trong nước trước hàng hóa nước ngoài. Điều này được thực hiện bằng cách hạn chế nhập khẩu hàng hóa từ thị trường nước ngoài, đẩy mạnh các hàng hóa nội địa.
Hơn bao giờ hết, nhà nước luôn quan tâm bảo đảm bình ổn mặt bằng giá cả trong nước thông qua việc điều tiết các hoạt động mua sắm hàng hoá nước ngoài. Sử dụng hạn ngạch nhập khẩu để chống lại các chính sách thương mại ngoại quốc.
Bên cạnh đó, quản lý nhập khẩu bằng hạn ngạch giúp các cơ quan tài chính kiểm tra các mặt hàng nhập khẩu đầu cơ. Từ đó đưa ra các dự báo về sự thay đổi của thuế suất, tỷ giá hối đoái và nội tệ. Song, làm giảm thâm hụt cán cân thanh toán quốc gia, giúp điều chỉnh cán cân thanh toán không có lợi của đất nước. Hơn thế nữa, sử dụng hạn ngạch nhập khẩu tốt sẽ giúp nhà nước bảo toàn nguồn ngoại hối có hạn và ưu tiên chi tiêu cho những mặt hàng quan trọng.
Một lợi ích không ngờ tới khác đó chính là việc quản lý nhập khẩu bằng hạn ngạch ngăn cản sự tiêu thụ không cần thiết của các bộ phận giàu có. Thông qua các điều kiện từ hạn ngạch nhập khẩu, chính phủ đặt ra các hạn chế đối với việc nhập khẩu các mặt hàng xa xỉ.
Từ những điều trên cho thấy, các chính phủ có trách nhiệm đưa ra hạn ngạch để bảo vệ lợi ích của đất nước. Việc áp đặt hạn ngạch hạn chế một số hàng hóa cụ thể sẽ khiến giá của chúng tăng lên do quy luật cung và cầu. Hạn ngạch khiến nhà cung cấp nước ngoài bị giảm khả năng cạnh tranh và tăng giá hàng hóa. Có thể thấy một hệ thống như thế này có hại rất nhiều đối với người tiêu dùng, vì nó hạn chế sự lựa chọn của khách hàng và buộc họ phải tốn chi phí cao hơn cho một số hàng hóa nhất định.
Việc kiểm tra số lượng hàng hóa nhập khẩu nên được chính phủ của các quốc gia cần được tiến hành thường xuyên. Khi tuân theo quy luật cung cầu của thị trường, hàng hóa có nguồn cung hạn chế sẽ có giá vốn tăng vọt. Các hoạt động trên làm hạn chế nguồn cung và làm cho đường cung dịch hướng sang trái. Song, lượng cân bằng mới sẽ được thiết lập. Đồng thời, chúng sẽ thấp hơn lượng cân bằng tự nhiên. Tóm lại, mặc dù có nhiều mặt tiêu cực, việc áp đặt hạn ngạch đối với hàng nhập khẩu vẫn phải được thực hiện và theo dõi sát sao.
Những ảnh hưởng của hạn ngạch nhập khẩu
Hạn ngạch nhập khẩu giảm, nó sẽ bảo vệ các nhà sản xuất trong nước giữ vững được thị trường, giúp họ đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm để thay thế nhập khẩu. Đó gọi là hiệu ứng bảo hộ hoặc sản xuất. Những ảnh hưởng khi áp đặt hạn ngạch trong nhập khẩu như:
- Ảnh hưởng tiêu dùng: Hàng hóa sản xuất trong nước có giá tăng vọt khi hạn ngạch nhập khẩu được đưa ra, dẫn đến việc hàng hóa đó bị giảm tiêu thụ .
- Ảnh hưởng của giá cả: Hạn ngạch nhập khẩu khi áp dụng sẽ tạo ra hạn chế về số lượng sản phẩm, khiến chúng mất đi sự sẵn có trên thị trường. Sự tăng giá cũng từ thiếu hụt mà gây ra.
- Hiệu ứng Doanh thu – Doanh thu: Hiệu ứng này tác động lên các nhà nhập khẩu trong nước hoặc cả các nhà nhập khẩu nước ngoài theo một tỷ lệ nhất định.
- Hiệu ứng Cán cân Thanh toán – Áp đặt hạn ngạch giúp giảm thâm hụt cán cân thanh toán thông qua việc hạn chế nhập khẩu. Phần thu nhập đó có thể được sử dụng trong tương lai để đầu tư vào xuất khẩu hoặc thay thế nhập khẩu.
Hạn ngạch với thuế quan có giống nhau hay không?
Cơ chế quản lý bằng hạn ngạch và bằng thuế quan có tác động không giống như nhau. Chúng khác nhau ở chỗ hạn ngạch nhập khẩu cho biết trước số lượng hàng hóa được nhập khẩu hoặc xuất khẩu còn thuế quan thì không. Hệ thống kinh tế ngoại thương được điều tiết thông qua thuế quan sẽ làm tăng thu ngân sách của chính phủ, còn điều tiết bằng hạn ngạch chỉ làm tăng thu nhập cho cơ quan kinh doanh nhận được hạn ngạch. Do tình hình kinh tế thế giới hiện nay có xu hướng hoạt động tự do thương mại và xóa bỏ các rào cản thuế quan nên các chính phủ dùng hệ thống hạn ngạch để bảo hộ sản xuất trong nước .
Lời kết
Như vậy, những lợi ích và hạn chế của việc áp đặt hạn ngạch trong nhập khẩu đã được Vina Accounting trả lời. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác về hạn ngạch nhập khẩu, hãy để lại bình luận của bạn nhé! Chúc bạn tìm được thông tin bổ ích.
