Việc nhiều doanh nghiệp sử dụng các biện pháp để thuế từ lâu đã không còn phải là điều xa lạ. Thậm chí trong giai đoạn dịch bệnh phát triển thì tình trạng này là còn xảy ra thường xuyên hơn khi bất kỳ doanh nghiệp nào cũng gặp khó khăn về tài chính. Hành vi chuyển giá được xem là một trong các biện pháp được các doanh nghiệp sử dụng nhiều. Vậy chuyển giá là gì? Cùng Vina Accounting tìm hiểu ngay sau đây.
Chuyển giá là gì?
Chuyển giá có tên gọi tiếng Anh là Transfer Pricing. Đây là việc mà chủ các doanh nghiệp thực hiện chính sách giá nhằm thay đổi giá trị trao đổi của hàng hóa, dịch vụ và tài sản trong quan hệ với các bên trong cùng một tập đoàn hoặc nhóm liên kết không tuân theo giá cả của thị trường với mục đích tối giản hóa số tiền thuế cần phải nộp cho nhà nước. Bên cạnh đó còn có một số mục đích khác như nhanh chóng thu hồi lại số vốn từ các quốc gia đang tiếp nhận đầu tư hoặc chiếm lĩnh thị trường,..
Nguyên nhân dẫn tới chuyển giá là gì?
Có thể nói hoạt động chuyển giá bắt nguồn từ 2 nguyên nhân cơ bản dưới đây.
Nguyên nhân khách quan
Hoạt động chuyển giá được xuất phát từ quyền tự do định đoạt của các chủ thể kinh tế trong các ngành nghề kinh doanh, mặt hàng mà pháp luật cho phép. Khi mà bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ buộc chính phủ của các quốc gia cần phải mở cửa nền kinh tế.
Điều này dẫn tới nhiều cơ hội cho các MNCs mở rộng hoạt động kinh doanh bằng hình thức thành lập các công ty con, chi nhánh ở nước ngoài để tạo thành mắt xích cho việc chuyển giá.
Các nguyên nhân khách quan tới từ sự khác biệt về chính sách thuế, kiểm toán và các chiến lực thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của các quốc gia. Tạo ra điều kiện thuận lợi cho MNCs xây dựng chiến lược chuyển giá.
Nguyên nhân chủ quan
Khu pháp lý cũng như các cơ chế chính sách liên quan tới vấn đề kiểm soát hoạt động chuyển giá của nhiều quốc gia vẫn đang còn tồn tại nhiều hạn chế chưa hoàn thiện. Các doanh nghiệp MNCs vẫn có tiềm lực kinh tế mạnh và trình độ quản trị doanh nghiệp cao. Trong khi đó các quốc gia tiếp nhận đầu tư trình độ quản lý thuế và tài chính vẫn còn gặp phải nhiều mặt hạn chế.
Chính bởi sự chênh lệch này mà các doanh nghiệp MNCs sẽ dễ dàng hơn trong việc che đậy các hoạt động chuyển giá của bản thân. Với tiềm lực tài chính mạnh của mình thì các doanh nghiệp này luôn sẵn sàng thực hiện vận động hành lang đối với các nhà lập pháp tại các quốc gia đang trong giai đoạn phát triển.
Đằng sau việc thực hiện chuyển giá thì các công ty đa quốc gia còn có sự hỗ trợ của các công ty kiểm toán hàng đầu. Những công ty này chuyên cung cấp các dịch vụ như hỗ trợ chuyển giá, tư vấn chuyển giá,… giúp các doanh nghiệp MNCs thực hiện việc chuyển giá dựa trên nguyên tắc có thể bảo vệ được.
Dấu hiệu nhận biết hành động chuyển giá là gì?
Một số các dấu hiệu nhận biết việc chuyển giá sẽ bao gồm:
- Các doanh nghiệp thực hiện việc báo lỗ 2 năm liên tiếp trở lên kể từ khi mới thành lập.
- Các doanh nghiệp có tình hình lãi lỗ luân phiên hoặc có tình trạng lãi lỗ phát sinh bất thường.
- Doanh nghiệp có các nghiệp vụ chuyển giao cùng các doanh nghiệp tại các quốc gia có mức thuế thấp.
- Công ty có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp khác trong cùng một lĩnh vực.
- Các doanh nghiệp có mức phí sản xuất thấp hơn hoặc cao hơn so với mặt bằng chung của thị trường.
Các hình thức chuyển giá phổ biến nhất hiện nay
Ngay sau đây là một số hình thức chuyển giá phổ biến nhất, cùng theo dõi nhé.
Gia tăng giá trị vốn đóng góp
Các doanh nghiệp sẽ tiến hành đầu tư và thực hiện việc góp vốn bằng các loại tài sản hữu hình như máy móc và các trang thiết bị. Đặc biệt là nhất là công nghệ. Hiện nay có rất nhiều trường hợp doanh nghiệp trong nước bị hạn chế nguồn lực tài chính nên họ sẽ chọn cách đầu tư góp vốn bằng việc sử dụng đất là phổ biến nhất.
Trong khi đó thì các công nghệ được đầu tư ở nước ngoài đã trở nên lạc hậu và gần như khấu hao hết tại các quốc gia. Nhưng chính yếu kém về trình độ thẩm định giá thiếu hụt thông tin nên giá của nó đã bị đẩy lên cao hơn rất nhiều so với giá trị thực.
Bên cạnh việc xác định thuế dựa trên giá trị ghi trên hóa đơn chứng từ theo nguyên tắc giá gốc và các loại tài sản cố định mà đối tác liên kết thỏa thuận với những quốc gia tiếp nhận sự đầu tư luôn được định giá cao hơn so với mức giá thị trường.
Giá trị tài sản vô hình bị báo khống
Một điều dễ thấy nhất chính là các loại tài sản vô hình khó kiểm soát và định giá về giá trị thực. Ngoài việc nâng cao giá trị tài sản góp vốn còn tồn tại thêm vấn đề về việc công ty góp vốn bằng phần mềm, các loại sáng chế, thương hiệu hoặc công thức pha chế,.. Những loại tài sản này khi góp vốn thường rất khó xác định đúng giá trị của chúng.
Dẫn tới việc giá trị tài sản bị báo khống lên, tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư cũng từ đó mà tăng lên. Qua đó tiếng nói và tầm ảnh hưởng của nhà đầu tư cũng trở nên lớn mạnh hơn.
Mua bán nguyên vật liệu thành phẩm
Hình thức thông qua việc mua bán nguyên vật liệu khá đặc trưng. Nó làm giảm số thuế mà các doanh nghiệp cần phải nộp, thậm chí chuyển lãi thành lỗ trong một số trường hợp. Hiện tại, có rất nhiều doanh nghiệp có quan hệ liên kết, họ sẽ tìm một công ty xây dựng, một doanh nghiệp thứ 3 và thực hiện việc mua bán này thông qua bên thứ 3. Lúc này nhà nước và các đối tác cũng khó có thể kiểm soát và xác định được.
Thay đổi giá trị của công ty đã liên kết
Chuyển giá bằng việc thay đổi giá bán giữa các công ty có quan hệ liên kết với nhau thông qua việc xác định giá bán có sự chênh lệch. Khác rất nhiều so với giá cả trên thị trường mặc dù đều là chung một loại sản phẩm. Điều này cũng thường xuất hiện khi các doanh nghiệp bán sản phẩm thấp hơn so với các công ty nước ngoài và mua vào với giá cao hơn. Từ đó dẫn tới việc chi phí cũng tăng cao, doanh thu giảm xuống làm cho thuế TNDN giảm.
Biện pháp chống các hành vi chuyển giá
Dưới đây là một số các biện pháp chống lại hành vi chuyển giá đang được sử dụng.
- Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để có cơ sở pháp luật cho hình thức chuyển giá.
- Cần phải xây dựng một bộ máy thanh tra, kiểm tra những người có kiến thức, trình độ và chuyên môn có nhiệm vụ thanh tra kiểm giá về chuyển giá.
- Nhà nước và bộ ban hành cần phải tăng cường trong việc kiểm tra các vấn đề liên quan tới hành động chuyển giá của doanh nghiệp.
- Áp dụng thêm các phương pháp định giá, tìm hiểu APA cơ chế thỏa thuận trước về định giá.
- Xây dựng cơ sở dữ liệu có liên thông với cơ sở dữ liệu để mọi người nắm được rõ thông tin hơn về việc chuyển giá.
- Chú ý và quá triệt không thu hút vốn FDI bằng mọi giá. Hành động không đúng cách có thể gây ra tình trạng chuyển giá.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ các thông tin mới nhất mà Vina Accounting muốn gửi tới bạn nhằm giải đáp được vấn đề chuyển giá là gì. Mong rằng qua bài viết ngắn gọn này thì bạn cũng đã nắm được chính xác các thông tin về các hình thức và nguyên nhân dẫn tới chuyển giá.
Xem thêm:
