Chế độ kế toán là một phần rất quan trọng trong quản lý tài chính của các đơn vị, tổ chức kinh doanh, từ đó đưa ra những quyết định chiến lược phù hợp nhằm phát triển doanh nghiệp trong dài hạn. Vậy thì có những chế độ kế toán nào? Làm sao để thay đổi một chế độ kế toán? Hãy cùng Vina Accounting tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây.
Chế độ kế toán dành cho doanh nghiệp năm 2023
I. Sơ lược về chế độ kế toán
Chế độ kế toán được sử dụng để chỉ các chỉ dẫn và quy định liên quan đến kế toán trong một lĩnh vực hoặc một số công việc cụ thể. Các cơ quan quản lý kế toán của nhà nước hoặc các tổ chức được ủy quyền về kế toán đều có thể ban hành chế độ kế toán cho các doanh nghiệp.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng trong kế toán là thu thập và xử lý các thông tin cũng như số liệu theo đúng nội dung và đối tượng. Điều này giúp đảm bảo rằng công việc kế toán được thực hiện theo chuẩn mực và chế độ kế toán của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần tuân thủ đúng chế độ kế toán đã đăng ký cũng như tiến hành thực hiện đầy đủ chế độ kế toán được áp dụng ở công ty theo quy định pháp luật. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể lựa chọn sử dụng dịch vụ trọn gói để giải quyết các vấn đề liên quan đến chế độ kế toán.
II. Những chế độ kế toán hiện hành
1. Chế độ kế toán đối với doanh nghiệp siêu nhỏ
Thông tư 132/2018/TT-BTC quy định về chế độ kế toán hiện hành mới nhất áp dụng cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, trừ doanh nghiệp nhà nước như sau:
- Đối với doanh nghiệp siêu nhỏ ở các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, xây dựng và công nghiệp, thì đáp ứng được hai điều kiện sau thì mới được áp dụng chế độ này: số người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trung bình không quá 10 người/năm và tổng vốn hoặc tổng doanh thu một năm không quá 3 tỷ đồng.
- Còn đối với doanh nghiệp siêu nhỏ hoạt động dịch vụ, thương mại, thì ngoài hai điều kiện trên, còn phải đáp ứng thêm một điều kiện nữa là tổng nguồn vốn không vượt quá 3 tỷ đồng hay doanh thu không quá 10 tỷ đồng/năm.
2. Chế độ kế toán đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
Chế độ kế toán đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ được quy định rõ trong thông tư 133
Chế độ kế toán doanh nghiệp áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ, bao gồm cả doanh nghiệp siêu nhỏ, hoạt động trong mọi lĩnh vực kinh tế và được hỗ trợ theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sau sẽ không áp dụng chế độ kế toán này:
- Doanh nghiệp Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ.
- Công ty đại chúng trong lĩnh vực chứng khoán theo quy định pháp luật.
- Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được quy định trong Luật Hợp tác xã.
Trong trường hợp doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ hoạt động trong các lĩnh vực như điện lực, dầu khí, chứng khoán, bảo hiểm,… thì có thể áp dụng chế độ kế toán đặc thù được Bộ Tài chính ban hành hoặc chấp thuận theo Thông tư 133/2016/TT-BTC.
Xem thêm:
- Chính sách kế toán là gì? Cách để áp dụng chính sách kế toán
- [Cập nhật] Danh sách chuẩn mực kế toán quốc tế: IFRS và IAS
3. Chế độ kế toán đối với doanh nghiệp mới nhất
Theo như thông tư 200/2014/TT-BTC thì chế độ kế toán mới nhất được áp dụng cho các doanh nghiệp:
- Hoạt động ở mọi lĩnh vực, thành phần kinh tế (bao gồm doanh nghiệp vừa và nhỏ theo kế toán doanh nghiệp).
- Doanh nghiệp vừa và nhỏ cảm thấy phương pháp kế toán này phù hợp với yêu cầu quản lý cũng như đặc điểm kinh doanh của mình.
4. Chế độ kế toán đối với doanh nghiệp hành chính sự nghiệp
Thông tư 107/2017/TT-BTC áp dụng cho các cơ quan nhà nước, tổ chức sự nghiệp công lập, bao gồm cả các đơn vị khác không phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, trừ những đơn vị sự nghiệp công lập có thể bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư.
5. Chế độ kế toán dành cho doanh nghiệp có áp dụng bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam
Theo thông tư 177/2015/TT-BTC quy định rằng, chế độ kế toán cho bảo hiểm tiền gửi Việt Nam áp dụng đối với Trụ sở chính và các chi nhánh thuộc đơn vị này.
Những thông tư khác liên quan đến chế độ kế toán cần lưu ý
III. Làm thế nào để thay đổi chế độ kế toán của doanh nghiệp?
Để thay đổi chế độ kế toán, ta cần thực hiện các bước:
- Trước khi quyết định thay đổi, bạn nên nghiên cứu kỹ lượng để xác định được đầy đủ và chính xác về chế độ kế toán mà công ty mong muốn được áp dụng.
- Thực hiện viết công văn thay đổi chế độ kế toán.
- Nộp 02 bản công văn đến bộ phận một cửa của cơ quan thuế quản lý (01 bản do cơ quan thuế giữ và 01 bản được đóng dấu xác nhận và được doanh nghiệp lưu giữ).
IV. Hướng dẫn cách xử trí khi chọn sai chế độ kế toán cho doanh nghiệp
Cá nhân hoặc tổ chức áp dụng sai chế độ kế toán mà đơn vị thuộc đối tượng áp dụng sẽ bị phạt tiền theo quy định của Nghị định 41/2018/NĐ-CP, với mức phạt từ 10 – 20 triệu đồng. Nếu cá nhân hoặc tổ chức vi phạm, mức phạt tiền sẽ được tăng gấp đôi.
Ngoài ra, tổ chức còn có thể bị phạt tiền 10 – 20 triệu đồng nếu có hành vi áp dụng mẫu báo cáo tài chính không giống với quy định của chế độ kế toán trừ trường hợp đã được Bộ Tài chính chấp thuận và phạt tiền 20 – 30 triệu đồng nếu lập và trình bày báo cáo tài chính không tuân thủ đúng chế độ kế toán.
Tóm lại, chế độ kế toán không chỉ là việc đếm số và ghi chép mà nó đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp phát triển và duy trì sự tồn tại trên thị trường. Vina Accounting hy vọng rằng qua bài viết trên, bạn sẽ biết cách thiết lập cũng như tuân thủ chế độ kế toán đúng đắn nhằm kiểm soát được tình hình tài chính của mình, đưa ra những quyết định đúng đắn và tối ưu hóa lợi nhuận.
