Bút toán điều chỉnh là gì được xác định là một nghiệp vụ quan trọng trong lĩnh vực kế toán. Các bút toán điều chỉnh này thường được thực hiện vào cuối kỳ nhằm bảo đảm tính chính xác cho báo cáo tài chính. Vậy, định nghĩa bút toán điều chỉnh là gì và có những loại bút toán điều chỉnh nào? Trong bài viết dưới đây, Vina Accounting sẽ giúp bạn giải đáp vấn đề này.
Bút toán điều chỉnh là gì? Ví dụ
Bút toán điều chỉnh là gì được hiểu là một nghiệp vụ mà kế toán phải thực hiện vào cuối kỳ. Trong tiếng Anh, bút toán điều chỉnh có nghĩa là Adjusting entries. Đây là một nghiệp vụ quan trọng khi làm ngành kế toán. Đồng thời cũng là một bước cơ bản để lập báo cáo tài chính.
Như vậy. bút toán điều chỉnh là gì có thể hiểu đơn giản là việc điều chỉnh các khoản chi đã thanh toán trước. Công việc này sẽ được kế toán thực hiện vào cuối kỳ nhằm điều chỉnh các khoản thu nhận trước cần bổ sung vào chi phí tổng. Cùng với các khoản chi phải trả hoặc phải thu cần tính vào chi phí/ doanh thu trong cùng kỳ.
Vậy mục đích của bút toán điều chỉnh là gì? Mục đích của việc này là để giúp doanh nghiệp đo lường và xác định đầy đủ chi phí hay doanh thu của 1 kỳ. Nhằm đảm bảo đúng nguyên tắc dồn tích để lập báo cáo tài chính.

Để hiểu rõ hơn bút toán điều chỉnh là gì, bạn có thêm tham khảo ví dụ:
Trường hợp: Doanh nghiệp C có phát sinh thêm 1 khoản thu nhập giá trị 100 triệu đồng vào cuối kỳ kế toán. Tuy nhiên, khoản phát sinh thêm này vẫn chưa được ghi vào hoá đơn cụ thể.
Trường hợp này, bút toán điều chỉnh sẽ được thực hiện để ghi nhận khoản doanh thu dồn tích này. Cụ thể, kế toán doanh nghiệp C sẽ điều chỉnh khoản phát sinh này vào Nợ TK 131 là 100 triệu đồng và Có TK 511 là 100 triệu đồng.
Các loại bút toán cần biết trong kế toán
Vậy các phân loại bút toán điều chỉnh là gì? Dựa theo các quy định về kế toán, hiện có 5 phân loại bút toán điều chỉnh cuối kỳ. Trong đó bao gồm:
- Bút toán điều chỉnh đối với chi phí trả trước
- Bút toán điều chỉnh đối với doanh thu dồn tích
- Bút toán điều chỉnh đối với chi phí dồn tích
- Bút toán điều chỉnh doanh thu chưa thực hiện
- Bút toán điều chỉnh các khoản dự phòng
Đối với chi phí trả trước
Chi phí trả trước là một khoản chi đã phát sinh trên thực tế. Đồng thời có liên quan đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) trong nhiều kỳ kế toán. Khoản chi này sẽ được kết chuyển vào chi phí SXKD trong các kỳ kế toán sau đó.
Có thể hiểu, bút toán điều chỉnh chi phí trả trước là việc phân bổ chi phí trả trước một cách hợp lý. Tài khoản để thực hiện bút toán điều chỉnh là: Nợ TK 242 và có TK 111, TK 112,..

Các loại chi phí trả trước thường gặp khi kế toán thực hiện bút toán điều chỉnh là gì? Trên thực tế, các loại chi phí trả trước thường gặp là tiền thuê mặt bằng trả trước, tiền bảo hiểm và chi phí trả trước cho quảng cáo. Mục đích của bút toán điều chỉnh này là để giảm tài sản trong kỳ và làm tăng chi phí lên.
Doanh thu chưa thực hiện
Doanh thu chưa thực hiện là khoản tiền đã nhận trước của khách hàng. Khi nhận trước, doanh nghiệp sẽ cam kết bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ tương ứng cho khách hàng. Qua đó, hình thành khoản nợ phải trả cho doanh nghiệp được gọi là doanh thu chưa thực hiện.

Vậy doanh thu chưa thực hiện khi thực hiện bút toán điều chỉnh là gì? Có thể hiểu đơn giản làm cho doanh thu tăng lên. Đồng thời, điều chỉnh giảm nợ phải trả trong kỳ cho doanh nghiệp.
Khi doanh nghiệp đã cung cấp đủ hàng hoá, dịch vụ cho khách hàng thì doanh thu chưa thực hiện sẽ được chuyển thành doanh thu đã thực hiện. Lúc này thì kế toán cần thực hiện bút toán điều chỉnh để đưa doanh thu chưa thực hiện về doanh thu của doanh nghiệp. Tài khoản để bút toán điều chỉnh doanh thu chưa thực hiện là Nợ TK 3387 và Có TK 511.
Đối với chi phí dồn tích
Chi phí dồn tích được hiểu là khoản chi phí đã phát sinh nhưng chưa trả và chưa được được doanh nghiệp ghi nhận. Bởi vì đại diện cho nghĩa vụ thanh toán trong tương lai nên chi phí dồn tích sẽ được ghi nhận vào bảng cân đối kế toán ở mực nợ hiện tại.
Đối với chi phí dồn tích thì ý nghĩa của bút toán điều chỉnh là gì? Mục đích là để gia tăng chi phí và số nợ phải trả trong kỳ. Mặc dù chi phí dồn tích là khoản chưa được trả nhưng vẫn được doanh nghiệp sử dụng để tạo doanh thu cùng kỳ,

Việc chi trả các khoản dồn tích này sẽ được doanh nghiệp thực hiện trong tương lai. Cũng vì vậy chi phí dồn tích còn được xem là một khoản nợ ngắn hạn phải trả hay chi phí phải trả. Tài khoản để bút toán là Có TK 331 và Nợ TK 642 hoặc Nợ TK 133
Chi phí dồn tích thường là các khoản như:
- Chi phí tiền lương trong tháng hoặc trả đầu tháng liền kề sau
- Chi phí dịch vụ đã sử dụng nhưng doanh nghiệp chưa thanh toán
- Chi phí lãi vay của doanh nghiệp nhưng chưa đến kỳ hạn trả
Doanh thu dồn tích
Doanh thu dồn tích là các khoản chưa thu được bằng tiền nhưng đã thực hiện và đã phát sinh ra doanh thu. Các trường hợp phát sinh doanh thu dồn tích thường gặp là cho thuê tài sản trong nhiều kỳ. Hoặc doanh nghiệp phải thu tiền lãi từ các khoản đã cho vay. Bút toán điều chỉnh sẽ thực hiện vào Nợ TK 131 và Có TK 51.

Đối với doanh thu dồn tích thì kế toán sẽ xử lý bằng cách ghi nhận doanh thu này cùng với khoản nợ phải thu. Cũng tức là kế toán phải thực hiện bút toán điều chỉnh doanh thu dồn tích vào cuối kỳ. Mục đích là để gia tăng doanh thu và tài sản trong kỳ cho doanh nghiệp.
Các khoản dự phòng
Các khoản dự phòng được định nghĩa theo chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS số 18. Cụ thể là khoản nợ phải trả nhưng không có độ tin cậy về giá trị hoặc thời gian. Bản chất của các tài khoản dự phòng khi thực hiện bút toán điều chỉnh là giảm tài sản. Vậy khoản dự phòng cần bút toán điều chỉnh là gì?

Trên thực tế thì một doanh nghiệp sẽ có rất nhiều khoản dự phòng. Ví dụ như dự phòng phải trả, dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Hay khoản dự phòng nợ phải thu nhưng khó đòi. Các khoản dự phòng này sẽ được thực hiện bút toán điều chỉnh vào cuối kỳ. Tài khoản để bút toán là Nợ TK Chi phí và Có TK Dự phòng.
Hướng dẫn ghi chép sổ bút toán đúng quy định
Sổ bút toán điều chỉnh là gì và ghi chép thế nào thì đúng quy định? Sổ bút toán điều chỉnh được xem là một bản lưu giữ trong kế toán. Trong sổ này sẽ ghi nhận toàn bộ các bút toán điều chỉnh. Cụ thể thì hướng dẫn ghi sổ sẽ được chia làm 2 trường hợp như sau:
- Trường hợp 1: Hướng dẫn ghi sổ bút toán trên các phần mềm kế toán
Khi sử dụng phần mềm, kế toán cần nhập vào các sổ phụ là các phân hệ – module khác nhau. Bao gồm các thông tin và số liệu về số phải thu/ phải trả. Cùng với các thông tin, số liệu bút toán có thể tác động gián tiếp lên sổ cái.

- Trường hợp 2: Hướng dẫn ghi sổ bút toán trên giấy
Bên cạnh việc sử dụng phần mềm thì kế toán có thể thực hiện ghi chép bút toán điều chỉnh trên giấy. Nếu ghi trên giấy thì kế toán cần sắp xếp theo thứ tự là các định khoản nợ trước rồi đến các khoản định có. Thứ tự ghi này sẽ giúp nhận biết và dễ dàng phân biệt được các khoản với nhau.
Ngoài ra, các khoản định này nên được ghi lệch sang một bên của mặt giấy. Bởi vì cách ghi này sẽ làm tăng độ nhận diện các khoản đó. Cũng như khiến việc trình bày được gọn gàng và dễ nhìn hơn.
Bút toán điều chỉnh là gì được hiểu là bước chuẩn bị quan trọng trước khi lập báo cáo tài chính vào cuối kỳ. Đối với kế toán viên, nghiệp vụ này yêu cầu phải cẩn thận và tỉ mỉ để có độ chính xác cao nhất. Hy vọng những thông tin sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ bút toán điều chỉnh là gì. Theo dõi Vinaacounting.vn để biết thêm các nghiệp vụ kế toán hiện nay nhé.
Xem thêm: